Francuski Scorpion

Od czasów II wojny światowej Francja budowała zarówno lekkie jak i szybkie pojazdy opancerzone. Czołgi podstawowe AMX-30 mają te same korzenie co niemiecki Leopard 1 - obydwa pojazdy są bardzo mobilne kosztem ochrony. Innym przykładem jest francuski AMX-13 - jeden z najbardziej popularnych i udanych czołgów lekkich na świecie w okresie powojennym.

Postawienie na mobilność wpłynęło, rzecz jasna, na rozwój pojazdów kołowych czyli takich wspaniałych maszyn jak ERC 90 Sagaie czy AMX 10 RC, produkowanych na przestrzeni ostatnich czterech dekad. Nic dziwnego, że francuskie siły zbrojne kontynuują dalej tradycję bardzo mobilnych wojsk pancernych. Nowy program, o którym tu mowa, powstał też naturalnie z uwagi na ich posunięty wiek. Program nazywa się Scorpion.

Rozchodzi się o inicjatywę francuskiego Ministerstwa Obrony, dotyczącą opracowania nowej rodziny wysoce mobilnych lekkich pojazdów, zdolnych do szybkich reakcji i nadających się do wdrażania w różnych zakątkach świata oraz brania udziału w konfliktach o niskiej i wysokiej intensywności. Rodzina ta z założenia ma się składać nie tylko z transporterów opancerzonych, ale także z pojazdów wsparcia ogniowego, radzących sobie nawet z zaawansowanym opancerzeniem wroga.

Budżet programu jest dość imponujący, jako że Ministerstwo Obrony zamierza do roku 2025 wydać na opracowanie i konstrukcję pojazdów 5 mld euro (kolejne 5 mld planuje się wydać w kolejnym dziesięcioleciu). Dla porównania Wielka Brytania przeznacza 4,4 miliarda euro (3,5 mln GBP) na nowy bojowy wóz piechoty 589 Ajax.

Grupa, której zlecono realizację programu, nazywa się GME (Groupement Momentané d'Entreprises) i składa z trzech najważniejszych francuskich firm - Nexter, Renault Trucks Defense (RTD) i Thales. Nexter i RTD są odpowiedzialne za podwozie i systemy broni, zaś Thales za elektronikę, czujniki i komunikację.

W skład programu wchodzą dwie główne grupy pojazdów:

• EBRC (Engin Blindé de Reconnaissance et de Combat) czyli kołowy wóz zwiadowczy i wsparcia ogniowego
• VBMR (Véhicule Blindé Multi-Role) czyli kołowy pojazd wielofunkcyjny

Część EBRC jest reprezentowana przez Jaguara. Drugi zawodnik w programie – produkowany przez firmę Panhard SPHINX – zdaje się, że przegrał konkurs z Jaguarem i zakończy swą karierę na etapie prototypu.

Jaguar to – podobnie jak SPHINX – sześciokołowy opancerzony pojazd bojowy, transportujący trzyosobową załogę (dowódcę, działonowego i kierowcę). 25 ton jest napędzane silnikiem o mocy 490 KM (stosunek mocy do wagi wynosi 20 KM/t) Zasięg pojazdu przy wykorzystaniu wewnętrznych zbiorników paliwa wynosi 800 kilometrów. Warto wiedzieć, że tylna oś pojazdu może też służyć do kierowania, co znacznie polepsza promień skrętu pojazdu.

Uzbrojenie składa się z działka automatycznego CT 40 kal. 40 mm (wraz z SKO sprzężonym z CTAS) i kierowanych pocisków rakietowych MMP w zaawansowanej wieży CTAS (Cased Telescoped Armament System). Działo jest co prawda dość niewielkich rozmiarów, ale za to potężne - może sobie poradzić nawet z najbardziej nowoczesnymi pojazdami bojowymi piechoty, zaś pociski z rdzeniem wolframowym zdolne są do penetracji 140 mm RHA z odległości 1500 metrów. Jakby to było za mało, penetracja głowic tandemowych MMP Jaguara wynosi do 1000 mm RHA, zaś zasięg 4000 metrów.

Depresja i elewacja działa Jaguara wynoszą odpowiednio -10/+45 stopni, a dzięki zaawansowanemu systemowi stabilizacji pojazd radzi sobie z celami podczas jazdy nawet w trudnym terenie. Szybkostrzelność działa wynosi 200 pocisków na minutę.

Jaguar wczesnej wersji, model wykonany przez Nexter

Opancerzenie odpowiada standardowi STANAG 4569 4 poziomu, co oznacza ochronę przodu pojazdu przeciwko PP kal. 14,5 mm i POB kal. 155 mm z odległości 30 metrów. Warto też wiedzieć, że przednie koła nie są pokryte tarczami balistycznymi, co zwiększa możliwości pojazdu na bezdrożach, a to duży atut w krajach trzeciego świata. Dolna część pojazdu jest zabezpieczona przed eksplozjami wynoszącymi 10 kilogramów trotylu.

Jedną z głównym zalet Jaguara jest zdolność do interakcji z systemami dowodzenia i kontroli francuskich wojsk lądowych najnowszej generacji C4ISTAR, która to technologia daje dowództwu niespotykaną perspektywą na bitwę.

Pojazd znajduje się w fazie prototypu, a pierwsze masowo wyprodukowane pojazdy mają zostać dostarczone w 2020 roku. Do końca 2025 roku francuski plan przewiduje dostawę 110 pojazdów.

W przeciwieństwie do Jaguara Griffon jest stosunkowo prostym i bardziej przystępnym cenowo pojazdem. Choć pojazd został oficjalnie scharakteryzowany jako wielofunkcyjny, jego głównym zadaniem będzie transport piechoty (BWP). Griffon stanowi dość prostą konstrukcję – kanciasty kadłub jest dostępny w wersji 4x4 lub 6x6. Na pierwszy rzut oka przypomina inny produkowany przez Nextar pojazd - Titusa (opracowanego w ramach współpracy z czeską firmą Tatra), przy czym Nexter utrzymuje, że Gritton różni się znacznie od produkowanego jedynie na eksport Titusa.

Griffon ma trzyosobową załogę i może pomieścić do ośmiu żołnierzy (dziesięciu w najnowszej konfiguracji Eurosatory 2016).

Opancerzenie Griffona odpowiada standardowi STANAG 4569 4 poziomu (jak Jaguar), a poziom ochrony może zostać zwiększony poprzez zainstalowanie modułowego zestawu pancerza. W skład standardowego uzbrojenia wchodzą karabiny maszynowe (7,62 i 12,7 mm) lub wyrzutnia granatów kal. 40 mm. Pojazd waży około 25 ton w zależności od konfiguracji i jest napędzany silnikiem Volvo o mocy 400 KM.

Istnieją plany dostarczenia francuskim siłom lądowym łącznie 1722 pojazdów (zarówno w konfiguracji 6x6 jak i 4x4) począwszy od około 2018 roku. Powstanie pięć podstawowych wariantów Griffona:

• Transporter opancerzony (zamówiono 1022 egzemplarzy)
• Wóz dowodzenia (zamówiono 333 egzemplarzy)
• Sanitarka (zamówiono 196)
• Opancerzony pojazd obserwacji artyleryjskiej (117)
• Opancerzony pojazd naprawczy (54)

Warianty te pewnie ulegną w niektórych przypadkach dalszemu zróżnicowaniu, ale i tak już teraz stanowią poprawę w stosunku do obecnej francuskiej rodziny pojazdów VAB (ponad 30 wariantów). Podobnie jak Jaguar Griffin zostanie podłączony do systemu dowodzenia i kontroli C4ISTAR, co stanowi jedną z głównych właściwości programu Scorpion.

Francuska armia preferuje pojazdy kołowe. Pojazdy gąsienicowe mają co prawda lepsze możliwości terenowe, ale są droższe, intensywniejsze w konserwacji i kosztowne w utrzymaniu. Większość konfliktów zbrojnych, w których brała udział po wojnie francuska armia, miała miejsce w byłych koloniach francuskich, szczególnie w Afryce. Pojazdy kołowe lepiej się sprawdzają w tego rodzaju konfliktach - łatwiej jest je transportować i mogą samodzielnie przejechać duże odległości. Nie wymagają oprócz tego intensywnej konserwacji i na ogół mogą operować bez obawy kosztownych awarii.

Program Scorpion stanowi kontynuację tej strategii i dopóki Jaguar nie będzie musiał się zmierzać z ciężko opancerzonymi gigantami, na pewno będzie błyszczał jako wóz rozpoznania, w oskrzydlających manewrach i zastawianiu zasadzek. A co się tyczy cięższego pojazdu opancerzonego, to pałeczkę przejmie ostatnio zmodernizowany czołg podstawowy Leclerc (zaprezentowany podczas niedawnych targów Eurosatory 2016).