W centrum uwagi: M113

Transporter opancerzony M113 należy do grona najbardziej rozpowszechnionych powojennych opancerzonych pojazdów na świecie. Wyprodukowany został w latach 50. ubiegłego wieku przez FMC (Food Machine Corporation) jako tańszy i solidniejszy następca transporterów opancerzonych M59 i M75. Do głównych ulepszeń względem poprzednika było wykorzystanie w opancerzeniu wojskowego aluminium, które ważyło mniej niż stal i jednocześnie zapewniało ten sam poziom ochrony. W oryginalnej postaci pojazd był jednakże odporny tylko na pociski broni strzeleckiej i odłamki artyleryjskie. Wszystkie inne pociski (takie jak pociski radzieckich ciężkich karabinów maszynowych) wchodziły w niego jak w masło.

scr01

M113 wszedł na wyposażenie armii amerykańskiej w 1960 roku. Był to kanciasty pojazd, przystosowany do przewozu jedenastu żołnierzy i dwóch członków załogi (kierowcy i dowódcy). I faktycznie konstrukcja ta, przewożąca amerykańskich żołnierzy na pole bitwy i z powrotem, była swoistą „taksówką”, nie zdolną do walki na froncie. Wczesna wersja M113 była wyposażona w silnik benzynowy Chrysler 75M o mocy 209 koni mechanicznych, ale dość szybko (bo już w roku 1964 czyli cztery lata po wejściu do służby) zastąpiono go silnikiem Diesla 6V-53 o mocy 215 KM. Od tego czasu M113 wyposażano w silniki wysokoprężne (kolejnym ulepszeniem silnika było turbodoładowanie do 275 koni mechanicznych w 1979 roku). Najczęściej spotykanym uzbrojeniem transportera był karabin maszynowy Browning M2 kal. 12,7 mm.

scr02

Pojazd przeszedł chrzest bojowy w Wietnamie i, wziąwszy pod uwagę całokształt, sprawował się tam całkiem nieźle. W roli, do której został stworzony, nie zawodził, ale w trudniejszych sytuacjach na polu walki był mało odporny na ostrzał. Wtenczas znajdował się również na wyposażeniu Australijczyków oraz został dostarczony południowowietnamskim oddziałom.

Szacuje się, że od 1960 roku wyprodukowano ponad 80 tysięcy członków rodziny M113 (w tym sanitarki, moździerze i inne warianty). M113 sprzedano w przybliżeniu 60 krajom i organizacjom na świecie, z czego przez około 50 jest eksploatowany w tej czy innej formie do dziś. Armia amerykańska zastąpiła wprawdzie M113 rodziną wozów bojowych Bradley już dawno temu, ale ciągle jeszcze ma na wyposażeniu dość znaczną liczbę aktywnie wykorzystywanych lub rezerwowych M113. Niektóre z nich brały udział w wojnie w Iraku, ściśle rzecz biorąc w ciągu pierwszych miesięcy 2003 roku. 23 amerykańskie M113 uległy zniszczeniu, a kiedy wojna oficjalnie się skończyła, 160 egzemplarzy przetransportowano do USA w celu naprawy. Do ostatnich użytkowników M113 należy Izrael, który jednakże zgłosił dość dużą liczbę reklamacji odnośnie ochrony załogi i przewożonych żołnierzy.

scr03

Należy wspomnieć też o licznych próbach przedłużenia żywotności M113 między innymi poprzez ulepszenia opancerzenia. Często praktykowanym rozwiązaniem była instalacja dodatkowych (stalowych) płyt. Dzięki dodatkowemu opancerzeniu transporter chronił przed pociskami karabinów maszynowych kal. 14,5 mm. Do dzisiaj można kupić różnorakie zestawy dla M113. Do najbardziej znanych należy izraelski zestaw „Zelda”. Na przestrzeni lat ulepszano przy tym nie tylko opancerzenie. Powstały niezliczone warianty ulepszeń M113, z których niektóre obejmują różne wieże (prawdopodobnie najbardziej znanym wariantem jest australijski M113 z wieżą Saladin 76 mm).

Wyżej

Dołącz do akcji