Typ 85 to zmodyfikowana wersja czołgu podstawowego Typ 80, o którym była mowa w naszym poprzednim artykule. W odróżnieniu od Typ 88 czołg Typ 85 był produkowany wyłącznie na eksport i odniósł w tym sensie, aczkolwiek po dłuższym czasie, sukces.
Rozwój Typ 85 nie był pierwszą chińską próbą zbudowania czołgu na eksport, ale wszystkie uprzednie próby opierały się mniej lub bardziej na kadłubie Typ 59. Wszystkie zresztą odniosły sukces, wyrażający się tysiącami sprzedanych pojazdów, które od połowy lat 60. XX wieku trafiały do krajów na całym świecie. Od lat 70. ubiegłego wieku czołgi podstawowe Typ 59 brały udział w wielu dużych konfliktach, w tym w wojnie w Wietnamie, i sprawowały się w nich naprawdę nieźle.
Zmodernizowane wersje tego czołgu, Typ 60 i Typ 79, również zrobiły eksportową karierę. Na początku lat 80. XX wieku setki tych maszyn walczyły po stronie irackiej w trwającym dekadę konflikcie z Iranem. Pomimo ulepszeń w latach 80., wiek pojazdu zaczął się dawać we znaki. Rozmiar odlewanej wieży udaremniał poważniejszą modernizację siły ognia czołgu, która zakończyła się na armacie Typ 83 105 mm (klon L7). Wszystkie dalsze próby (na przykład przezbrojenie w działo kal. 125 mm) odbywały się kosztem miejsca wewnątrz pojazdu i strukturalnej integralności wieży. W celu zamontowania większej broni należało wyciąć w opancerzeniu większe otwory, które zmniejszały i tak niezbyt imponujący poziom ochrony balistycznej wieży, co zademonstrowali dobitnie Amerykanie podczas wojny w Zatoce Perskiej.
Podsumowując, potencjał modernizacji Typ 59 został wyczerpany i należało poszukać nowego rozwiązania. Polegało ono na nowej platformie eksportowej, która nie tylko udźwignęłaby nowoczesne uzbrojenie i elektronikę (z zastrzeżeniem, że najlepsze wyposażenie ogółem było zarezerwowane dla chińskiej armii), lecz do tego zapewniała rozsądną ochronę oraz, co najważniejsze, miała dodatkowy potencjał modernizacyjny. Kiedy w 1988 roku wprowadzono czołg podstawowy Typ 80, postanowiono opracować ten pojazd w dwóch równoległych gałęziach. Pierwsza miała być przeznaczona na ograniczony użytek własny, a rozchodziło się o Typ 88 w chińskiej służbie. Drugą opracowano z myślą o eksporcie, a zwała się Typ 85.
Warto wiedzieć, że co się tyczy wojskowego wyposażenia, Chiny stosowały politykę, zgodnie z którą broni takiej nie przeznaczano na eksport przez około dziesięć lat od opracowania. Choć armatę Typ 83, jak podpowiada jej nazwa, wprowadzono w okolicach roku 1982-1983, jej „rozwój” (techniczne rozpracowanie) zaczęło się w 1979 roku, a tym samym 10-letnie moratorium zakończyło się w latach 1988-1989.
Pierwszy prototyp nowego czołgu został opracowany i tym razem przez zakłady NORINCO. Bazował on na modelu Typ 80-II (zmodernizowany Typ 80 z lepszym systemem kierowania ogniem i innymi udoskonalonymi elementami), który został wprowadzony w okolicach 1988 roku. Jego rozwój miał miejsce w latach 1988-1989.
Przyczyna rozwoju prototypu przedstawiała się dość skomplikowanie. Początkowo zakłady NORINCO zamierzały eksportować Typ 80-II w pierwotnej postaci. Podczas prób wyszło jednakże na jaw kilka poważniejszych problemów (względem zachodnich pojazdów eksportowych). Jeden z problemów dotyczył konserwacji i wytrzymałości. Przeciętna naprawa silnika trwała dla przykładu cztery razy dłużej niż naprawa silnika AMX-32. Ten i jeszcze inne problemy miał rozwiązać nowy prototyp, który był gotowy w 1989 r. i nosił oznaczenia Storm-1 i Typ 85-I.
Swoją drogą jest to ciekawe oznaczenie. Co się tyczy nazewnictwa „Typ”, zawiera ono często rok rozwoju lub (w przypadku modeli na służbie) wprowadzenia na wyposażenie, z czego wynika, że oznaczenie tego prototypu powinno brzmieć Typ 88 lub Typ 89, a nie Typ 85. Na ostatnią nazwę zdecydowano się, ponieważ technologicznie czołg nie dorównywał najlepszym pojazdom, dostępnym w 1989 roku. Nazwa Typ 88 była do tego już zajęta. Dlatego „zdegradowano” Typ 89 do Typ 85 i w związku z tym nazwa odzwierciedla raczej jego poziom technologiczny niż rok opracowania.
Największą różnicę między czołgami eksportowymi Typ 80-II i Storm-I stanowiła kompletnie nowa, elektrycznie napędzana spawana wieża z pancerzem kompozytowym, zapewniającym lepszą ochronę przeciwko pociskom PK. Wieża była większa, odporniejsza i, co najważniejsza, przystosowana do przyszłych modernizacji (w tym armaty kal. 125 mm). Innym ważnym czynnikiem było to, że okrągła odlewana wieża nie była skalowalna z pomocą technologii, jakimi dysponowali Chińczycy. Stare odlewane wieże były odporne na przestarzałą amunicję APCBC i nawet przy braku penetracji zagrożone było życie załogi. Chińczycy przeprowadzali odpowiednie testy na małpach i doszli do wniosku, że takie trafienia powodowały w najlepszym wypadku ogłuszenie żołnierzy.
Kadłub nie różnił się niczym od kadłuba czołgu Type 80-II. Czołg ważył około 39,5 tony (około półtorej tony więcej od Typ 80-II), ale w odróżnieniu od Typ 80-II był zasilany starszym modelem silnika 121150Z, który produkował 730 koni mechanicznych i pozwalał rozwinąć prędkość, wynoszącą 57 km/h. Siła ognia była identyczna z Typ 80-II. Pojazd dźwigał armatę Typ 83 105 mm, która zachowała parametry Typ 80-II (-5/+18 depresji i elewacji, szybkostrzelność = 7 pocisków na minutę).
Ogólnie rzecz biorąc czołg Storm-1 nie odniósł sukcesu. Był mało solidny i słaby – Typ 80-II wyposażono w silniejszy silnik o mocy 790-800 KM (źródła nie są zgodne), a projektanci byli zdania, że nie spełnia ich oczekiwań. Karierę zakończył na etapie prototypu. Dzisiaj można go podziwiać w muzeum wojskowym w Pekinie.
Niezależnie od tego projektanci zrealizowali szereg zmian w czołgu Storm-1, które obejmowały:
- Nowy rodzaj hydraulicznej półautomatycznej skrzyni biegów
- Ulepszony silnik 121150Z o mocy 800 KM
- Ulepszoną wersję działa Typ 83 z oznaczeniem Typ 83-I
Wersja stała się znana pod nazwą Storm-2 lub Typ 85-II (oznaczenie fabryczne brzmi WZ1227F2). W maju 1990 roku zbudowano dwa prototypy, które wysłano do niepodanych do wiadomości publicznej krajów w celach brutalnych testów. Pojazdy zostały zaprezentowane potencjalnym klientom (prawdopodobnie Pakistanowi) w niedoskonałej formie, bo testy ujawniły wiele wad. W rezultacie Storm-2 spotkał ten sam los co starszego brata. Skończyło się na etapie prototypu. Testy wzbudziły jednakże zainteresowanie pojazdem ze strony Pakistańczyków. Pakistan zażyczył sobie wprowadzenia szeregu zmian, które też uwzględniono. I tak powstała wersja, znana pod nazwą Typ 85-IIAP (P jak Pakistan) lub Typ-85-IIM.
Pojazd stanowił znaczną modernizację prototypu Storm-2. Zdaniem Chińczyków, największym czynnikiem, który zadecydował o wprowadzeniu nowego czołgu podstawowego przez potencjalnych klientów, była zwiększona siła ognia, idąca w parze z nowoczesnym systemem kierowania ogniem. To dlatego w Typ-85-IIM zastąpiono główną armatę działem gładkolufowym Typ 83 125 mm (nadmienimy, że w niektórych zachodnich źródłach pojawia się nieprawidłowa nazwa Typ 85). Armata jest ładowana automatycznie, z związku z czym zredukowano załogę z 4 do 3 członków (dowódca i działonowy zajmowali stanowiska w wieży, kierowca w kadłubie).
Działo jest kopią radzieckiego 2A46, opracowanego na podstawie rumuńskiego T-72, darowanym Chinom po rumuńsko-chińskim rozdźwięku politycznym w latach 80. zeszłego wieku. Depresja działa wynosił -6 stopni, elewacja +14, a szybkostrzelność około 8 pocisków na minutę. Głównym pociskiem był opracowany przez NORINCO pocisk APFSDS (1730 m/s), który był zdolny do przebicia 500 RHA z odległości 3 kilometrów. Czołg mógł ponadto strzelać standardowymi pociskami Układu Warszawskiego kalibru 125 mm.
Działo było kontrolowane przez nowy system kierowania ogniem ISFCS-212, dzięki czemu osiągi czołgu były porównywalne z osiągami rosyjskich czołgów eksportowych tego czasu.
Silnik wpierw ulepszono do 800 KM (121150Z spotykany w Typ 80-II), ale Pakistańczycy domagali się 1000 KM. Niestety, tak mocny silnik nie był wówczas dostępny i doczekał się realizacji dopiero później w formie nowego turbodiesla. Maksymalna prędkość wynosiła pierwotnie 57 km/h (pomimo wzrostu masy do 41 ton), zaś po zamontowaniu nowego silnika 65 km/h.
Ochrona kadłuba pozostała na poziomie Typ 80-II (niekompozytowa stal). Zestaw ERA pojawił się tylko w prototypie Typ 85-III, który nie wszedł do produkcji.
Pakistan zakupił dwieście egzemplarzy Typ 85-IIAP. Kontrakt podpisano w 1991 roku. Pierwsze pojazdy zademonstrowano w marcu 1993 roku podczas parady wojskowej w Islamabadzie. Póki co czołg nie przeszedł jeszcze chrztu bojowego, więc ciężko jest ustalić jego osiągi, ale nadal jest na służbie. Począwszy od 2001 roku doczekał się ulepszenia w postaci nowego termowizora produkcji BAE Systems, który zastąpił starsze urządzenia i poprawił wartość bojową pojazdu. Z punktu widzenia dzisiejszych standardów pojazd jest jednakże już przestarzały.
W Armored Warfare Typ 85-IIM jest czołgiem podstawowym 5 poziomu. Podobnie jak poprzednik, Typ 80-II, jest dość powolny, ale ma doskonałą siłę ognia i świetne obrażenia na strzał. Ta mieszanka czyni z niego wyborny pojazd wsparcia średniego zasięgu. Pojazd ma jak na czołg podstawowy tego poziomu dobry współczynnik kamuflażu, a dzięki dobrej depresji broni może wykorzystać przeszkody w terenie, aby zastawiać zasadzki na wroga.
Do zobaczenia na polu bitwy!
