W centrum uwagi: Leopard 2A5

W latach 80. zeszłego wieku Leopard 2 bez wątpienia zaliczał się do grona najlepszych czołgów podstawowych na świecie. Przy czym nawet wtenczas, kiedy z linii montażowych zjeżdżała jego najnowsza wersja (Leopard 2A4), dowódców wojskowych NATO straszyły doniesienia o nowych, zabójczych czołgach radzieckich. W obliczu takiego zagrożenia było jasne, że Leopard 2A4 wcześniej czy później się zestarzeje, i podjęto decyzję o opracowaniu nowego, w wysokim stopniu zmodernizowanego wariantu czołgu.

Próby zbudowania lepszej wersji Leoparda 2 sięgają wczesnych lat 80. XX wieku i programu Leopard 3. Rozchodziło się o część niemieckiej koncepcji wojskowej o długiej nazwie Halbgenerationenwechsel, zakładającej dwa czołgi podstawowe równocześnie (na przykład M47 i M48 i analogicznie Leopard 1 i Leopard 2), zmieniające się w regularnych odstępach czasu.

Program ten do tej pory jest opatrzony klauzulą tajności i opublikowano na jego temat niewiele. Realizowano go w latach 80. i 90. i należy wiedzieć, że zawierał wiele propozycji poprawienia ówczesnych czołgów Leopard 2. Niektóre proponowane warianty różniły się diametralnie od oryginału, między innymi wariant z armatą, umieszczoną z boku wieży lub odmiana ze zdalnie sterowanym działem. Jako że żaden z nich nie przedstawiał sobą znaczącej modernizacji czołgu Leopard 2 i wszystkie byłyby bardzo czasochłonne, nie zrealizowano ani jednego.

Kiedy lata 80. XX wieka dobiegły końca, Niemcy doszły do wniosku, że z wyżej wymienionych przyczyn modernizacja istniejącej konstrukcji Leoparda 2 jest znacznie bardziej opłacalna niż zaprojektowanie nowego pojazdu od zera. Koncepcja Halbgenerationswechsel została odwołana. Postanowiono, że tylko jeden rodzaj czołgu podstawowego będzie na niemieckiej służbie i będzie nim nikt inny jak Leopard 2.

Na tapecie ciągle jeszcze była kwestia zwiększenia zdolności bojowej pojazdu. W tym celu powołano do życia program o nazwie KWS (Kampfwertsteigerung czyli „zwiększenie zdolności bojowej”).

W ramach tego programu w 1989 roku zbudowano wersję testową Leopard 2 KVT. KVT to skrót od Komponentenversuchsträger czyli pojazd do testowania komponentów. Leoparda KVT zbudowano na bazie ostatniego Leopard 2A4, wyprodukowanego podczas piątego etapu produkcji (trwającego od grudnia 1985 do marca 1987 roku i obejmującego łącznie 370 pojazdów) jako pojazd Nr 20825. Czołg ów zyskał następujące modyfikacje:

• Dodatkowe opancerzenie (w tym dodatkowe płyty na dachu i pancerz reaktywny na wieży)
• Wykładzinę przeciwodłamkową
• Elektrycznie przesuwany właz kierowcy
• Oddzielne włazy dla dowódcy i ładowniczego
• Zmodernizowany system kierowania ogniem EMES 15 z nowym opancerzeniem obudowy
• Celownik dowódcy PERI-R 17 przesunięto do tyłu i umieszczono po lewej stronie za stanowiskiem dowódcy

Modyfikacje te pociągnęły za sobą wzrost masy z 55 do 60,5 tony. Po odbytych testach pojazd konwertowano do Leoparda 2 IVT (Instrumentenversuchsträger), który stał się częścią niemiecko-amerykańskiego programu badań zintegrowanych zadań, realizowanego w latach 1988-1992.

KVT wykorzystano w kolejnym etapie programu KWS. Wtenczas wykorzystano dwa egzemplarze pochodzące z ósmej serii produkcyjnej Leoparda 2A4 (zbudowane w 1991 r., z numerami 11156 i 11157). Obydwa odnosiły się do TVM (Truppenversuchsmuster czyli w przybliżeniu „egzemplarz eksperymentalny bojowy”). Drugi pojazd (zwany TVM max) wyposażono w najnowszą elektronikę, przez co okazał się być bardzo drogi. Obydwa pojazdy poddano wyczerpującym testom w grudniu 1991 oraz w kwietniu 1992 roku w Akwizgranie.

Tymczasem nastały inne czasy. Upadek ZSRR odbił się w dramatyczny sposób na wszystkich wojskowych budżetach NATO. Jako że zagrożenie ze strony Związku Radzieckiego przeszło do historii, liczni wojskowi analitycy obwieścili, że skończyła się era czołgów, a przyszłość należy do lekkich i mobilnych sił zbrojnych. Z uwagi na cięcia finansowe znacznie spowolnił się rozwój czołgów.

Program KWS podzielono na trzy etapy – KWS I, KWS II i KWS III. Każdy z etapów był poświęcony odmiennemu aspektowi modernizacji Leoparda 2:

• KWS I koncentrował się na zamontowaniu armaty L/55 kal. 120 mm oraz nowej, zaawansowane amunicji (o prędkości wylotowej do 1800 m/s)
• KWS II koncentrował się na dodatkowym opancerzeniu (zarówno wieży jak i kadłuba), systemach ochrony załogi i zaawansowanej elektronice
• KWS III miał na celu opracowanie armaty kal. 140 mm, mającej zastąpić działo gładkolufowe Rheinmetall 120 mm, oraz integrację systemu IFIS, pochodzącego z fazy rozwoju Leopard 2 IVT

Program ów doprowadził do przełomowej konferencji w Mannheim, po której 30 marca 1992 roku Niemcy, Holandia i Szwajcaria podpisały umowę definiującą wizerunek przyszłego wariantu Leoparda. Egzemplarz czołgu z piątej serii produkcyjnej Leopard 2A4 (pojazd z numerem 20823) przebudowano na czołg testowy o oznaczeniu TVM 2, odpowiadający konfiguracji, ustalonej w Mannheim. W latach 1993-94 poddano go rozległym testom. W porównaniu z TVM max i KFS II konfiguracja Mannheim była krokiem do tyłu – ze względu na ograniczenia budżetowe usunięto na przykład dodatkowe opancerzenie kadłuba.

Na marginesie nadmienimy, że Szwecja – użytkownik Leoparda 2A4 – nie zaaprobowała konfiguracji Mannheim i zamiast tego zdecydowała się implementować konfigurację TVM wraz z dodatkowym opancerzeniem kadłuba i dachu wieży. To właśnie dlatego szwedzki ulepszony Leopard 2 (Strv 122) jest lepiej opancerzony niż niemiecki Leopard 2A5.

Po testach, przeprowadzonych w latach 1993-94, Niemcy i zakłady Krauss-Maffei podpisały 29 grudnia 1993 roku umowę o konwersji pierwszych 225 Leopardów 2A4 z szóstego etapu produkcyjnego do standardu konfiguracji Mannheim, zwanej odtąd Leopard 2A5. W tym samym czasie Holandia podpisała kontrakt dotyczącą konwertowania 330 pojazdów.

Najbardziej widoczną różnicą między pierwotnymi i zmodyfikowanymi Leopardami 2A5 jest przedni warstwowy pancerz wieży w kształcie klina z całkowicie przerobioną osłoną działa.

Elektroniczny właz kierowcy przejęto z programu KVT. Kierowca ma ponadto kamerę cofania, dzięki której czołg może jechać do tyłu znacznie szybciej niż poprzednie wersje Leoparda 2, w których kierowca musiał korzystać z instrukcji dowódcy.

Pozostałe zmiany to:

• Nowa wykładzina przeciwodłamkowa, chroniąca załogę przed odłamkami
• Nowy elektroniczny mechanizm kierowania działa i stabilizator
• Zmodyfikowany celownik dowódcy PERI-R17 z termowizorem (PERI-R17A2/TIM)
• Zmodernizowany system kierowania ogniem EMES 15 z nowym opancerzeniem obudowy

Zmiany pociągnęły za sobą wzrost masy do 59,5 ton, lecz nie wpływały na mobilność pojazdu. Uzbrojeniem Leoparda 2A5 pozostało działo gładkolufowe L/44 kal. 120 mm, wyprodukowane przez Rheinmetall, przy czym dwa eksperymentalne egzemplarze wyposażono w L/55, co dało początek rozwojowi Leoparda 2A6.

Odnośnie konwersji, przyczyną wybrania jedynie nowszych Leopardów 2A4 do modernizacji było zastosowanie tak zwanej technologii D. Szósta i kolejna seria Leopardów 2 odznacza się ulepszonym składem opancerzenia w porównaniu do wcześniejszych serii (niezależnie od ich późniejszego przebudowania do standardu 2A4), przy czym wszystkie szczegóły na ten temat opatrzone są klauzulą tajności. Warto wiedzieć, że w programie konwersji wykorzystano jedynie kadłuby pochodzące z szóstej i nowszych serii, wieże o ulepszonym pancerzu pochodziły z serii 1-4. Niewykorzystane kadłuby z serii 1-4 połączono następnie z niewykorzystanymi wieżami z serii 6 i nowszych, a następnie przeznaczono na eksport.

Pierwsze konwertowane Leopardy 2A5 przekazano Bundeswehrze 30 listopada 1995 roku. Szereg pojazdów przeznaczono na eksport, przy czym rozchodziło się o nieporównywalnie mniejszą liczbę egzemplarzy niż w przypadku wariantu Leopard 2A4.

Jak wyżej wspomnieliśmy, głównym użytkownikiem Leoparda 2A5 – oczywiście poza Niemcami – była Holandia, która w 1994 r. zmodernizowała 330 Leopardów 2A4 do standardu Leopard 2A5. Niektóre przebudowano później do standardu Leopard 2A6. W 2006 r. Szwajcaria zmodernizowała 134 czołgi Panzer 87 (czyli nieznacznie zmodyfikowane Leopardy 2A4) do poziomu Leopard 2A5. Dania operuje 57 egzemplarzami Leoparda 2A5. Należy dodać, że również Polska kupiła szereg Leopardów 2A5 wraz z 2A4 z myślą o ulepszeniu ich do standardu Leopard 2PL.

W przeciwieństwie do swojego rzeczywistego odpowiednika Leopard 2A5 8 poziomu w Armored Warfare ma do wyboru dwie armaty – gładkolufową L/44 kal. 120 mm oraz L/55, co czyni z niego super konfigurację, porównywalną do Leoparda 2A6. Jest to też ostatni czołg w linii Leoparda, który można odblokować standardowymi metodami – Leoparda 2A6 można nabyć za żetony.

Należy wiedzieć, że standardowe działo (L/44) strzela jedynie pociskami APFSDS oraz tandemowymi kierowanymi pociskami rakietowymi, podczas gdy ulepszone działo (L/55) obsługuje wszystkie standardowe rodzaje pocisków – APFSDS, HE, HEAT oraz pociski rakietowe LAHAT. Do największych zalet Leoparda 2A5 zalicza się depresja działa (-10 stopni), umożliwiająca graczom wykorzystanie trudnego terenu do chowania kadłuba za przeszkodami.

Choć nominalne wartości pancerza tego nie wykazują, Leopard 2A5 należy na swoim poziomie do czołgów, wykazujących się najlepszą ochroną balistyczną przedniego pancerza. Zwłaszcza wieża jest ekstremalnie wytrzymała, co zawdzięcza konfiguracji warstwowego opancerzenia i współczynnikowi kompozytowego pancerza.

Kadłub jest trochę słabszy i ma słabe punkty, które wyrównują zwiększone zdolności defensywne pojazdu czyli system obrony aktywnej i wyrzutnia granatów dymnych. Podobnie jak to się ma w przypadku Leopardów 2 niższych poziomów gracze nie powinni eksponować boków pojazdów.

Niczego sobie jest mobilność czołgu – znakomity silnik (MT883 Diesel) umożliwia rozwinięcie maksymalnej prędkości, wynoszącej 72 km/h, w 5,9 sekundy. Obrót kadłuba jest lepszy w porównaniu do M1A1 Abramsa.

Do minusów należą jedynie trzy przegródki na modyfikacje (M1A1 Abrams ma cztery sloty) i niska penetracja jak na poziom czołgu. Z drugiej strony Leopard 2A5 ma dość celną armatę, co gracze powinni wykorzystać, celując w słabe punkty wroga. Duży wybór pocisków to z kolei gwarancja, że pod ręką zawsze się znajdzie pasujące narzędzie.

Ogólnie rzecz biorąc, Leopard 2A5 to dość uniwersalny pojazd, który we właściwych rękach sprawdzi się w prawie każdej roli.