Na warsztacie: M113 ACAV

Transporter opancerzony M113 należy do grona najbardziej rozpowszechnionych powojennych pojazdów w swojej klasie. Wykorzystywany przez około cztery tuziny armii na świecie błyszczał przez ponad pięćdziesiąt lat służby. Na przestrzeni lat zbudowano sporą liczbę wariantów, które brały udział w niezliczonych konfliktach.

Prawdopodobnie najbardziej znanym konfliktem z udziałem M113 była wojna w Wietnamie. Rozlokowano w niej dużą liczbę egzemplarzy kanciastego pojazdu, którego kształt stał się jednym z symboli tego brutalnego konfliktu. Na ironię losu wszechobecny w Wietnamie M113 nie był przystosowany do walki w dżungli i środowisku zurbanizowanym, w jakim toczyła się wojna. Aluminiowe opancerzenie stawiało opór jedynie słabym pociskom, bo już pociski ciężkiego karabinu maszynowego były w stanie je przebić oraz zranić lub nawet zabić znajdujących się w środku żołnierzy. Co gorsza, strzelanie z ciężkiego karabinu maszynowego Browning M2 .50cal (kal. 12,7 mm) przedstawiało dla działonowego śmiertelne niebezpieczeństwo, jako że oryginalnie broń była pozbawiona jakiekolwiek rodzaju osłony.

Oddziałom amerykańskim i południowowietnamskim nie brakowało na szczęście środków i pomysłowości, aby sobie na różne sposoby radzić. Powstało kilka zmodernizowanych wariantów, do których należy M113 ACAV.

ACAV to skrót od Armored Cavalry Assault Vehicle, oznaczający odejście od tradycyjnej amerykańskiej roli „taksówki na bitwę” do zadania przewidzianego dla bojowego wozu piechoty. M113 nie służył więcej tylko i wyłącznie do przewozu żołnierzy, lecz towarzyszył odtąd piechocie w czasie bitwy i aktywnie wspierał ją ostrzałem ze swojego uzbrojenia.

Co ciekawe, pierwsze pojazdy ACAV opracowali nie Amerykanie, lecz ich południowowietnamscy sojusznicy, aktywnie eksploatujący M113 w walce. Aby rozwiązać problem narażenia działonowego pojazdu, wyposażano karabin maszynowy kal. 12,7 mm w różnorakie ciężkie osłony. Na licznych pojazdach zamontowano oprócz tego dodatkowe karabiny takie jak: (M60 kal. 7,62 mm). W niektórych przypadkach zwiększano też poziom ochrony balistycznej (zwłaszcza spodu, aby chronić załogę i pasażerów przed minami), instalując na pojeździe dodatkowe stalowe płyty. Nie zawsze zresztą rozchodziło się tylko o opancerzone stalowe płyty.

Pierwsze wietnamskie ACAV pojawiły się około 1963 roku. W tym czasie nie były jeszcze ujednolicone - każda jednostka wykorzystywała dostępne surowce, na przykład przejmując osłonę działa z wraku innego opancerzonego pojazdu. Modyfikacja sprawdziła się i odtąd ulepszano w ten sposób liczne, jeśli nawet nie wszystkie wietnamskie M113. Pomimo przyrostu masy pojazdu, utrudniającej jazdę w terenie, wzrósł dzięki temu znacznie wskaźnik przetrwania M113,

M113 ACAV w Wietnamie

W okolicach roku 1965 rozwiązanie z osłoną działa zaadaptowali Amerykanie, którzy wyprodukowali zestaw ACAV (pasujący do wszystkich wariantów M113, lecz stosowany głównie w wariancie M113A1). Produkowane w USA i Okinawie zestawy były instalowane przez żołnierzy w warunkach polowych, choć w kilku późniejszych przypadkach zamontowano je w pojazdach M113, znajdujących się jeszcze na terytorium USA. Pierwszą operacją, w której użyto na większą skalę wariantu ACAV, była operacja Cedar Fallas w styczniu 1967 roku, w której wziął udział 11. Pułk Kawalerii Pancernej. Wiele z nich wykorzystano później do eskorty konwojów.

Choć program odniósł sukces, zdarzały się podbramkowe sytuacje. Jeśli chodzi o wojnę wietnamską, trzeba wiedzieć, że nie brało w niej udziału zbyt wiele czołgów. W tym samym czasie w konfliktach zbrojnych na Bliskim Wschodzie walczyły duże liczby czołgów i opancerzonych wozów bojowych. Dżungle na terytorium Wietnamu nie były zaś przyjazne dla czołgów.

A ponieważ doszło do kilku sytuacji, w których przydałaby się właściwa czołgom siła ognia, niektóre pojazdy ACAV wyposażono w działo bezodrzutowe M40 106 mm.

Podobnie jak i inne bronie tej klasy, M40 opracowano na początku lat 50. XX wieku, bazując na doświadczeniach zebranych podczas II wojny światowej. Chodziło o maksymalnie lekką broń, którą jednostki piechoty mogły zwalczać opancerzenie i fortyfikacje wroga. Działa bezodrzutowe są dużo lżejsze, mobilne i łatwiejsze w obsłudze nie klasyczne działa przeciwpancerne lub lekkie armaty polowe, ale nie są pozbawione minusów: Mają ograniczony zasięg, małą prędkość pocisków i nie strzelają amunicją przeciwpancerną, w związku z czym wrogie jednostki pancerne trzeba zwalczać pociskami kumulacyjnymi. Silna eksplozja i następująca chmura dymu (w suchym środowisku) wskazuje wrogowi poza tym już po pierwszym strzale pozycję, co pociąga za sobą konieczność przemieszczenia się w celu uniknięcia kontrataku.

M40 przeżyło chrzest bojowy w wojnie koreańskiej, gdzie radziło sobie dobrze z pancerzami północnokoreańskich czołgów T-34. Podobnie jak sam M113 trwało na służbie przez kilka dekad i trafiło do dziesiątek armii na świecie, z których niektóre mają je do dziś na wyposażeniu. W ciągu ostatnich lat jego irańska kopia (do dzisiaj w produkcji) pojawiła się w Syrii i Libii po wszystkich stronach konfliktu.

M40 strzela głównie amunicją POB i PK, przy czym istnieją też wyspecjalizowane pociski (takie jak pociski typu flechette). Prędkość wylotowa pocisku wynosi około 500 m/s, zaś maksymalny skuteczny zasięg pocisków PK w przybliżeniu 1,3 kilometra do 2 kilometry. Ciekawostką jest, że oryginalne pociski kumulacyjne z czasów Wietnamu były mniej skuteczne niż ich współczesne odpowiedniki. Niektóre dzisiejsze pociski są w stanie przebić 700 mm pancerza, podczas gdy pociski z czasów Wietnamu około 400 mm.

M113 ACAV w Wietnamie

M40 zamontowano na tyle pojazdu ACAV. Obsługujący działo członek załogi był narażony na ostrzał, ale i tak broń była bardzo przydatna na terenach nieprzystępnych dla czołgów. Wobec niezbyt dużej liczby czołgów północno-wietnamskich głównym zadaniem pojazdu nie było zwalczanie czołgów, lecz niszczenie różnych barykad i umocnień. A to była specjalność M40.

Powstało w sumie kilka wariantów M40 ACAV, z czego większość zniknęła wraz z końcem wojny w Wietnamie. Niektóre trafiły do sił zbrojnych Khmerów w Kambodży. Setki 113, w tym wiele egzemplarzy wariantu ACAV, zostały przechwycone przez oddziały północno-wietnamskie. Nie wiadomo dokładnie, ile M113 uzbrojono w bezodrzutowe działo, prawdopodobnie kilka tuzinów.

W Armored Warfare miejsce oryginalnego M113 1 poziomu zajmie M48, ale nośnik będzie dostępny, choć w innej formie. Więcej informacji podamy już wkrótce!